Türkiye'de Girişim Planı Hazırlama Rehberi: Başarılı İş Planından Fon Almaya Kadar

Türkiye'de girişimcilik ekosistemi son yıllarda büyük bir ivme kazandı. 2023 yılında toplam 2.1 milyar dolar yatırım alan Türk girişimlerinin arkasında iyi hazırlanmış iş planları var. Peki neden bazı girişimciler kolayca fon bulurken, diğerleri kapı kapı dolaşıyor? Cevap çok basit: etkili bir girişim planı hazırlamak!

Siz de girişim fikrinizi buldunuz ve şimdi iş planı yapmak istiyorsanız bu yazı tam size göre.

Bu rehberde, Türkiye'nin kendine özgü ekosisteminde nasıl başarılı bir iş planı hazırlayacağınızı öğreneceksiniz. KOSGEB'den TÜBİTAK'a, özel yatırımcılardan kamu desteklerine kadar herkesi ikna edecek stratejilerle dolu. Okumadıysanız da Startup KPI rehberine bir göz atın.

Buradaki yazı sadece rehberdir. Muhasebecinize veya avukatınıza da danışın.

1. Girişim Planının Türkiye'deki Önemi

1.1 Yatırımcı Sunumu mu, İş Planı mı? – Türkiye Fon Ekosisteminde Farklar

Türkiye'de girişimci olarak karşılaştığınız ilk karmaşa bu: "Hangi durumda ne hazırlamalıyım?" Aslında cevap düşündüğünüzden çok daha basit.

Yatırımcı sunumu (pitch deck), 10-15 sayfalık özet sunum. Hızlı karar veren melek yatırımcılar veya VC'ler için ideal. Türkiye'de 212, Collectiv Ventures, Earlybird gibi fonlar genellikle önce pitch deck ister.

İş planı ise 20-50 sayfalık detaylı döküman. Kamu kurumları, büyük yatırımcılar ve banka kredileri için şart. Özellikle KOSGEB, TÜBİTAK gibi kurumlar mutlaka detaylı plan bekler.

İstatistiklere göre, Türkiye'de başarılı fon alan girişimlerin %78'i önce pitch deck ile kapıyı aralıyor, sonra detaylı planla kapatıyor. Bu iki aşamalı yaklaşım altın kural!

1.2 KOSGEB, TÜBİTAK, TTGV, Arıkovanı Formatları

Her kurumun kendine has formatı var. Bu formatları bilmek, başvuru sürecini hızlandırır:

KOSGEB Girişimcilik Destek Programı klasik 5 bölüm istiyor: özet, pazar analizi, organizasyon, pazarlama stratejisi, finansal plan. Genellikle 25-30 sayfa yeterli.

TÜBİTAK BIGG daha teknik odaklı. Ar-Ge içeriği, yenilikçilik boyutu, teknolojik altyapı detayları istenir. 35-40 sayfa beklenti.

TTGV (Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı) risk sermayesi mantığıyla değerlendirdiği için pazar büyüklüğü, rakip analizi ve çıkış stratejisi ağırlıklı plan bekler.

Arıkovanı erken aşama girişimler için daha esnek. 15-20 sayfalık özet plan genellikle yeterli.

1.3 Hızlı Okuma (Lean Canvas) vs. Detaylı Plan

Lean Canvas, 1 sayfalık özet format. Türkiye'de özellikle teknoloji girişimlerinde popüler. Hızlı prototipleme ve pivot süreçleri için ideal.

Detaylı plan ise geleneksel 20+ sayfalık format. Üretim, lojistik, franchise gibi fiziksel operasyonlar için daha uygun.

Hangi kurum ne ister?

• Teknoloji odaklı yatırımcılar: Lean Canvas + finansal projeksiyonlar
• Kamu kurumları: Detaylı plan mutlaka
• Bankalar: Çok detaylı plan + teminatlı garanti
• Melek yatırımcılar: Lean Canvas yeterli

1.4 Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Mevzuatına Uyumlu Planlama

Türkiye'de iş planı hazırlarken hukuki altyapıyı ihmal etmek büyük hata. Özellikle şirket türü seçimi kritik:

Anonim Şirket (A.Ş.) minimum 50.000 TL sermaye ile kurulur. Büyük yatırımcılar genellikle A.Ş. tercih eder.

Limited Şirket (Ltd.Şti.) minimum 10.000 TL sermaye yeterli. KOBİ ölçeği girişimler için ideal.

Sermaye taahhüdü sistemi sayesinde nakdi ödemek zorunda değilsiniz. Ancak iş planınızda taahhüt edilen sermayenin nasıl karşılanacağını göstermelisiniz.

Vergi teşvikleri konusu da önemli. Ar-Ge indirimi, yatırım indirimi, sigorta prim teşviki gibi destekleri iş planınızda mutlaka hesaba katın.

2. İş Modeli Kanvası (BMC) – Türkçe Şablon

2.1 Müşteri Segmentleri – B2C, B2B, B2G Örnekleri

Türkiye pazarında müşteri segmentasyonu yaparken demografik ve davranışsal faktörleri birlikte değerlendirmek gerekir.

B2C (Bireysel Müşteri) Segmentleri:

• Genç nüfus (18-35 yaş): Dijital ürünlere açık, mobil odaklı
• Orta yaş (35-50 yaş): Kalite odaklı, marka sadakati yüksek
• Yaşlı nüfus (50+ yaş): Güvenlik odaklı, geleneksel kanalları tercih

B2B (Kurumsal Müşteri) Segmentleri:

• KOBİ'ler (10-250 çalışan): Maliyet odaklı, hızlı karar
• Büyük şirketler (250+ çalışan): Süreç odaklı, uzun karar süreci
• Startuplar: Yenilikçi çözümler, esnek ödeme

B2G (Kamu Müşterileri):

• Belediyeler: Vatandaş odaklı çözümler
• Bakanlıklar: Standart uyumlu, büyük hacimli
• Üniversiteler: Araştırma odaklı, bütçe kısıtlı

2.2 Değer Önerisi – Türkiye'de "Fiyat/Deliver" Odaklı USP Yazma

Türk müşterisi genellikle "fiyat/performans" odaklı. Bu nedenle değer önerinizi hazırlarken şu formülü kullanın:

"[Hedef müşteri] için [temel problem] çözen, [rakiplerden farklı özellik] ile [ölçülebilir fayda] sağlayan çözüm"

Örnek: "KOBİ sahipleri için müşteri takibi problemini çözen, WhatsApp entegrasyonu ile %40 daha hızlı iletişim sağlayan CRM sistemi"

2.3 Kanallar – Trendyol, Hepsiburada, Getir Entegrasyonları

Türkiye'de dağıtım kanalları genellikle hibrit model. Çok kanallı yaklaşım şart:

E-ticaret Platformları:

• Trendyol: 30 milyon aktif kullanıcı, komisyon %8-15
• Hepsiburada: 12 milyon aktif kullanıcı, komisyon %10-18
• N11: 8 milyon aktif kullanıcı, komisyon %6-12

Hızlı Teslimat Ağları:

• Getir: 15 dakika teslimat, premium konumlandırma
• Yemeksepeti: Yemek odaklı, cross-selling fırsatı

Fiziksel Mağaza Ağları:

• Türk Telekom: 2,400 mağaza, teknoloji ürünleri
• BİM: 11,000 mağaza, FMCG ürünleri
• Migros: 2,100 mağaza, premium konumlandırma

2.4 Müşteri İlişkileri – WhatsApp Business API Entegrasyonu

Türkiye'de müşteri iletişimi WhatsApp merkezli. İş planınızda mutlaka WhatsApp Business API entegrasyonunu gösterin.

Otomasyon Örnekleri:

• Sipariş takibi: "Siparişiniz kargoya verildi" otomatik mesajları
• Destek: Sık sorulan sorular için chatbot
• Pazarlama: Segmentli kampanya mesajları

Çağrı Merkezi Alternatifi: Geleneksel çağrı merkezi yerine WhatsApp + canlı destek hibrit model daha maliyet efektif. Dakika başına 0.50 TL yerine mesaj başına 0.10 TL maliyet.

2.5 Gelir Akışları – Türkiye'ye Özgü Modeller

Abonelik Modeli: Türkiye'de aylık abonelik daha popüler. Yıllık ödemelerde %20-30 indirim sunarak nakit akışını güçlendirin.

İşlem Başına Komisyon: Fintech ve marketplace'lerde yaygın. Genellikle %2-5 arası komisyon oranları.

Reklam Geliri: Özellikle içerik platformlarında. CPM (bin gösterim) başına 5-15 TL arasında.

Lisans Geliri: B2B yazılım çözümleri için ideal. Kullanıcı sayısına göre kademeli fiyatlandırma.

Franchise Modeli: Fiziksel hizmetler için uygun. Başlangıç franchise ücreti + aylık royalty.

2.6 Kaynaklar – Ar-Ge Merkezleri ve TEKMER'ler

Türkiye'de girişimler için önemli kaynak noktaları:

TEKMER'ler: 85 şehirde teknoloji geliştirme merkezleri. Ofis kirası %50 indirimli.

Ar-Ge Merkezleri: Vergi avantajlı Ar-Ge faaliyetleri. Gelir vergisi %90 indirimli.

KOSGEB Ar-Ge İnovasyon Destek: Proje bazlı 2 milyon TL'ye kadar hibe.

Üniversite İşbirliği: TTO'lar (Teknoloji Transfer Ofisleri) üzerinden akademik ortaklıklar.

2.7 Ana Faaliyetler – Operasyonel Süreçler

Üretim Süreçleri:

• Kalite kontrol: ISO 9001 standardına uyum
• Kapasite planlaması: Talep tahmini + %20 buffer
• Tedarik zinciri: Yerel tedarikçi önceliği

Lojistik Süreçleri:

• Depo yönetimi: WMS (Warehouse Management System)
• Kargo entegrasyonu: Aras, Yurtiçi, MNG API'leri
• Son kilometre: Kurye ağı + pazar modeli

Yazılım Geliştirme:

• Agile/Scrum metodolojisi
• CI/CD pipeline kurulumu
• Bulut altyapısı: AWS, Azure, Google Cloud

2.8 Ortaklıklar – Stratejik İttifaklar

Telekom Operatörleri:

• Türk Telekom: B2B çözümler için ideal ortak
• Türkcell: Dijital hizmetler platformu
• Vodafone: KOBİ odaklı çözümler

Bankalar:

• İş Bankası: Startup bankacılığı hizmetleri
• Garanti BBVA: Fintechler için API banking
• Akbank: Dijital çözüm ortaklıkları

Yerel Distributörler: Bölgesel dağıtım için kritik. Özellikle Anadolu pazarında yerel ortaklıklar şart.

2.9 Maliyet Yapısı – TL Bazlı Hesaplamalar

Sabit Giderler:

• Ofis kirası: İstanbul'da m² başına 25-50 TL
• Çalışan maaşları: Brüt maaş + %37.5 SGK + %15 kıdem/ihbar
• Yazılım lisansları: Aylık SaaS abonelikleri
• Sigorta: Genel sorumluluk + mesleki sorumluluk

Değişken Giderler:

• Hammadde: Dolar bazlı ithalat maliyetleri
• Kargo: Sipariş başına 8-15 TL
• Kredi kartı komisyonu: %2.5-3.5
• Dijital pazarlama: CPC, CPM, CPA maliyetleri

Vergi Yükümlülükleri:

• KDV: %1, %8, %18 oranları
• Stopaj: Hizmet ödemelerinde %20
• Gelir vergisi: %15-35 arası dilimli

2.10 Türkçe BMC Örnekleri

Getir Örneği (Hızlı Teslimat):

• Müşteri segmenti: 25-40 yaş, şehir merkezi sakinleri
• Değer önerisi: 15 dakikada kapınızda
• Kanallar: Mobil uygulama + sosyal medya
• Gelir akışı: Ürün satışı + teslimat ücreti + komisyon

BiTaksi Örneği (Mobilite):

• Müşteri segmenti: Taksi kullanan şehirliler
• Değer önerisi: Güvenli, hızlı, şeffaf ulaşım
• Kanallar: Mobil uygulama + çağrı merkezi
• Gelir akışı: Yolculuk başına komisyon

3. SWOT ve TAM-SAM-SOM Analizi

3.1 SWOT Analizi – Türk Rakipler İçin Örnek

Güçlü Yönler (Strengths):

• Yerel pazar bilgisi avantajı
• Türkçe müşteri desteği
• Hızlı karar alma mekanizmaları
• Düşük operasyon maliyetleri

Zayıf Yönler (Weaknesses):

• Sınırlı uluslararası deneyim
• Teknoloji yatırımlarında geri kalma
• Nitelikli personel eksikliği
• Sermaye kısıtları

Fırsatlar (Opportunities):

• Dijitalleşme hızlanması
• E-ticaret büyümesi (%25 yıllık)
• Genç nüfus demografisi
• Devlet teşvikleri

Tehditler (Threats):

• Kur dalgalanmaları
• Enflasyon baskısı
• Rekabet artışı
• Regülasyon değişiklikleri

3.2 Fırsatlar – Güncel Trendler

Dijitalleşme Hızı: COVID-19 sonrası dijital dönüşüm %300 hızlandı. Özellikle geleneksel sektörlerde büyük fırsatlar.

AB Yeşil Mutabakatı: Sürdürülebilir teknolojiler için 8.7 milyar euro fon desteği. Temiz enerji, döngüsel ekonomi projelerine öncelik.

5G Altyapısı: 2024 yılında 5G kapsamı %60'a ulaşacak. IoT, AR/VR, otonom sistemler için yeni pazarlar.

3.3 Tehditler – Risk Faktörleri

Kur Korumalı Mevduat: Yüksek faiz oranları girişim yatırımlarını azaltıyor. Risk sermayesi fonları daha seçici.

Enflasyon Baskısı: 2024 yılında %35 enflasyon beklentisi. Maliyet planlamasında mutlaka enflasyon faktörü.

Regülasyon Belirsizliği: Özellikle fintech, e-ticaret, kripto para alanlarında sık değişen kurallar.

3.4 TAM-SAM-SOM Hesaplama

TAM (Total Addressable Market): Teorik olarak erişilebilir tüm pazar. Türkiye için TÜİK verilerini kullanın.

SAM (Serviceable Addressable Market): Gerçekçi olarak erişilebilir pazar. Coğrafi, demografik kısıtları hesaba katın.

SOM (Serviceable Obtainable Market): 5 yıl içinde elde edilebilir pazar payı. Genellikle SAM'ın %1-5'i.

3.5 Online Organik Gıda Pazarı Örneği

TAM Hesaplama:

• Türkiye organik gıda pazarı: 18 milyar TL (2024)
• Yıllık büyüme oranı: %15
• 5 yıllık TAM: 36 milyar TL

SAM Hesaplama:

• Online penetrasyon: %12
• Hedef SAM: 4.3 milyar TL
• Büyük şehirlerde yoğunlaşma

SOM Hesaplama:

• %3 pazar payı hedefi
• 5 yıllık SOM: 129 milyon TL
• Aylık 2.1 milyon TL ciro

3.6 Bottom-up Hesaplama Örneği

Bakkal Zinciri Projesi:

• Türkiye'de 150.000 bakkal
• Hedef: 500 aktif bakkal
• Ortalama aylık satış: 3.000 TL
• SAM: 500 × 3.000 = 1.5 milyon TL/ay

Doğrulama Kontrolü:

• Bakkal başına müşteri: 200
• Müşteri başına harcama: 15 TL
• Mantık kontrolü: 200 × 15 = 3.000 TL ✓

3.7 Top-down Doğrulama

Euromonitor Verisi: Türkiye perakende pazarı 2024'te 2.1 trilyon TL. Bakkal kanalının payı %15.

Statista Verisi: Geleneksel perakende %65 pazar payı. Dijitalleşme oranı %8.

Çapraz Doğrulama: 2.1 trilyon × %15 × %8 = 25.2 milyar TL toplam dijital geleneksel perakende pazarı.

3.8 Excel Hesaplayıcı Şablonu

Otomatik TAM-SAM-SOM hesaplayıcı için şu formülleri kullanın:

TAM = Nüfus × Penetrasyon × Ortalama Harcama
SAM = TAM × Hedef Demografik × Erişilebilirlik
SOM = SAM × Pazar Payı × Zaman Faktörü

4. Gelir Modeli & Birim Ekonomisi

4.1 Gelir Türleri ve Optimizasyon

Satış Geliri: Doğrudan ürün/hizmet satışı. Türkiye'de genellikle en güvenilir gelir akışı.

Abonelik Geliri: Öngörülebilir nakit akışı. Churn rate (kayıp müşteri oranı) Türkiye'de %15-25 arasında.

Reklam Geliri: Traffic ve engagement odaklı. Türkiye'de CPM 5-15 TL, CPC 0.5-2 TL.

Veri Lisansı: B2B odaklı, yüksek marjlı. Özellikle analitik ve raporlama hizmetleri.

4.2 Fiyatlandırma Stratejileri

Penetrasyon Fiyatlandırması: Düşük başlangıç fiyatı ile pazar payı almak. Türkiye'de popüler strateji.

Sadakat Fiyatlandırması: Uzun vadeli müşterilere indirimli fiyat. Aylık yerine yıllık abonelik %20-30 indirim.

Psikolojik Fiyatlandırma: 99 TL yerine 97 TL. Türk tüketicisinde %15 daha fazla satış etkisi.

4.3 CAC (Müşteri Edinme Maliyeti)

Türkiye Sosyal Medya Reklam Birim Fiyatları (2024):

• Facebook/Instagram: CPC 0.80 TL, CPM 12 TL
• Google Ads: CPC 1.20 TL, CPM 8 TL
• TikTok: CPC 0.60 TL, CPM 15 TL
• YouTube: CPC 0.90 TL, CPM 10 TL

Kanal Bazlı CAC:

• Sosyal medya: 25-50 TL
• Google Ads: 40-80 TL
• Influencer: 30-60 TL
• Referral: 15-30 TL

4.4 LTV (Müşteri Yaşam Boyu Değeri)

Temel Formül: LTV = Ortalama Sipariş Değeri × Satın Alma Sıklığı × Müşteri Ömrü

Türkiye Örneği:

• Ortalama sipariş: 150 TL
• Aylık sıklık: 2.5 kez
• Müşteri ömrü: 18 ay
• LTV = 150 × 2.5 × 18 = 6.750 TL

Enflasyon Düzeltmesi: Yüksek enflasyon ortamında LTV'yi net bugünkü değer ile hesaplayın.

4.5 LTV/CAC Oranı

Türk Yatırımcı Beklentileri:

• Minimum 3:1 oranı
• Ideal 5:1 ve üzeri
• Payback süresi 12 ay altı

Sektörel Kıyaslamalar:

• E-ticaret: 4:1 (iyi)
• SaaS: 6:1 (çok iyi)
• Fintech: 5:1 (iyi)
• Medya: 3:1 (kabul edilebilir)

4.6 Payback Süresi Hesaplama

Basit Payback: Payback = CAC ÷ Aylık Brüt Kâr

Örnek Hesaplama:

• CAC: 120 TL
• Aylık brüt kâr: 12 TL
• Payback: 120 ÷ 12 = 10 ay

4.7 Brüt Kâr Hesaplama

Toplam Maliyetler:

• Ürün maliyeti: %40-60
• Kargo: %5-8
• Kredi kartı komisyonu: %2.5-3.5
• KDV: %18 (satış fiyatına dahil)

Brüt Kâr Örneği:

• Satış fiyatı: 100 TL (KDV dahil)
• Net fiyat: 84.75 TL
• Ürün maliyeti: 45 TL
• Kargo: 8 TL
• Komisyon: 3 TL
• Brüt kâr: 84.75 - 45 - 8 - 3 = 28.75 TL

4.8 Birim Başına Kârlılık

Sipariş Bazlı Kârlılık: Her sipariş için ayrı kâr hesabı. Değişken maliyetleri dahil edin.

Müşteri Bazlı Kârlılık: Uzun vadeli müşteri değerini hesaba katın. Retention maliyetlerini de ekleyin.

4.9 Senaryo Analizi

Kur Duyarlılığı: %10 kur artışında ithalat maliyetleri nasıl etkilenir?

Enflasyon Senaryosu: %30 enflasyonda fiyat artışı ve talep değişimi.

Rekabet Senaryosu: Yeni rakip girişinde pazar payı ve fiyat etkisi.

4.10 Birim Ekonomisi Şablonu

Google Sheets'te hazırlanacak şablon şu bölümleri içermeli:

• Gelir hesaplama
• Maliyet kalemleri
• CAC/LTV analizi
• Senaryo modelleme
• Grafik görselleştirme

5. Proforma Finans Tabloları ve Burn-Rate

5.1 Gelir Tablosu (36 Aylık Projeksiyon)

Gelir Kalemleri:

• Ürün satışları (aylık büyüme %15)
• Abonelik gelirleri (aylık büyüme %20)
• Reklam gelirleri (6. aydan itibaren)
• Diğer gelirler (lisans, danışmanlık)

Gider Kalemleri:

• Satılan malın maliyeti (%COGS)
• Personel giderleri (maaş + SGK + yan haklar)
• Pazarlama giderleri (%15-25 gelir oranı)
• Operasyonel giderler (kira, elektrik, internet)
• Amortisman giderleri

5.2 Bilanço Hazırlama

Dönen Varlıklar:

• Kasa ve banka: Nakit pozisyonu
• Ticari alacaklar: Vadeli satışlar
• Stoklar: Envanter değeri
• Diğer dönen varlıklar: Peşin ödemeler

Duran Varlıklar:

• Maddi duran varlıklar: Demirbaş, makine
• Maddi olmayan duran varlıklar: Yazılım, patent
• Finansal duran varlıklar: Uzun vadeli yatırımlar

Kısa Vadeli Yükümlülükler:

• Ticari borçlar: Tedarikçi borçları
• Finansal borçlar: Kısa vadeli krediler
• Diğer borçlar: Vergi, SGK borçları

5.3 Nakit Akış Tablosu

Faaliyet Nakit Akışı:

• Net kâr + amortisman
• İşletme sermayesi değişimi
• Vergi ödemeleri

Yatırım Nakit Akışı:

• Duran varlık yatırımları
• Yazılım geliştirme maliyetleri
• Diğer yatırımlar

Finansman Nakit Akışı:

• Sermaye artırımı
• Kredi kullanımı/ödemesi
• Temettü ödemeleri

5.4 Burn-Rate ve Runway

Aylık Burn-Rate: Net nakit çıkışı. Gelir - gider = negatif ise burn-rate.

Runway Hesaplama: Runway = Mevcut Nakit ÷ Aylık Burn-Rate

Örnek:

• Mevcut nakit: 2.4 milyon TL
• Aylık burn-rate: 200.000 TL
• Runway: 12 ay

5.5 Break-even Analizi

Ciro Bazlı Break-even: Break-even Ciro = Sabit Giderler ÷ Katkı Payı Oranı

Adet Bazlı Break-even: Break-even Adet = Sabit Giderler ÷ Birim Katkı Payı

Örnek Hesaplama:

• Sabit giderler: 100.000 TL/ay
• Birim satış fiyatı: 50 TL
• Birim değişken maliyet: 30 TL
• Birim katkı payı: 20 TL
• Break-even: 100.000 ÷ 20 = 5.000 adet/ay

5.6 Duyarlılık Analizi

USD/TL Kuru Senaryoları:

• İyimser senaryo: 1 USD = 25 TL
• Temel senaryo: 1 USD = 30 TL
• Kötümser senaryo: 1 USD = 35 TL

Etki Analizi: %10 kur artışında ham madde maliyetleri %15 artıyor. Buna karşılık satış fiyatı %8 artırılabilir.

Enflasyon Senaryoları:

• İyimser: %15 yıllık enflasyon
• Temel: %25 yıllık enflasyon
• Kötümser: %35 yıllık enflasyon

5.7 Fon Turu Zamanlaması

Pre-seed Aşaması:

• Tutar: 500.000 - 2 milyon TL
• Süre: 12-18 ay runway
• Milestone: MVP + ilk müşteriler

Seed Aşaması:

• Tutar: 2 - 10 milyon TL
• Süre: 18-24 ay runway
• Milestone: Product-market fit + growth

Series A Aşaması:

• Tutar: 10 - 50 milyon TL
• Süre: 24-36 ay runway
• Milestone: Ölçeklenebilir iş modeli + pazar liderliği

5.8 KOSGEB ve TÜBİTAK Hibe Etkileri

KOSGEB Girişimcilik Desteği:

• Miktar: 300.000 TL (geri ödemesiz)
• Gelir tablosuna etki: Diğer gelirler kalemi
• Vergi durumu: Gelir vergisi muaf

TÜBİTAK BIGG Desteği:

• Miktar: 500.000 TL (geri ödemesiz)
• Proje bazlı harcama zorunluluğu
• Muhasebe kaydı: Proje giderleri karşılığı

Hiberin Bilançoya Etkisi: Hibe geliri alındığında özsermaye artışı. Gider yapıldığında gider kaydı.

5.9 Vergi Teşvikleri

Ar-Ge İndirimi: Ar-Ge harcamalarının %100'ü vergi matrahından düşülür. İlave %50 indirim hakkı.

Yatırım İndirimi: Sabit yatırım harcamalarının %40'ı vergi matrahından düşülür.

Sigorta Prim Teşviki: Yeni işe alınan personel için 12-42 ay SGK prim desteği.

Bölgesel Yatırım Teşviki: Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ek teşvikler.

Başarı İçin Pratik Öneriler

Yaygın Hatalar ve Çözümleri

Pazar Büyüklüğü Abartma: Çoğu girişimci TAM'ı çok büyük gösteriyor. Gerçekçi SOM hesaplama yapın.

Maliyet Eksik Hesaplama: Vergi, SGK, kargo, kredi kartı komisyonu gibi "görünmez" maliyetleri unutmayın.

Rekabet Analizi Eksikliği: Sadece direkt rakiplerinizi değil, alternatif çözümleri de analiz edin.

Yatırımcı Sunumunda Dikkat Edilecekler

Finansal Projeksiyonlar: Çok iyimser büyüme hedefleri yatırımcı güvenini sarsıyor. Konservatif yaklaşım benimseyin.

Takım Sunumu: Kurucu ekibin deneyim ve tamamlayıcılığını öne çıkarın.

Traction Göstergeleri: Kullanıcı sayısı, gelir büyümesi, müşteri memnuniyeti metriklerini güncel tutun.

Kamu Desteği Başvurularında Avantaj

Teknoloji Düzeyi: Yenilikçilik boyutunu somut örneklerle destekleyin.

İstihdam Etkisi: Yaratılacak istihdam sayısını ve niteliğini detaylandırın.

İhracat Potansiyeli: Uluslararası pazara açılma planlarınızı somut adımlarla gösterin.

Sonuç ve Tavsiyeler

Türkiye'de başarılı bir girişim planı hazırlamak, sadece güzel fikirler değil, aynı zamanda yerel dinamikleri anlayan stratejik yaklaşım gerektiriyor. Bu rehberde sunduğumuz framework'ü kullanarak:

1. Hedef kitlenizi net tanımlayın
2. Finansal planınızı gerçekçi senaryolarla destekleyin
3. Yerel fırsatları (devlet destekleri, teşvikler) değerlendirin
4. Risk faktörlerini (kur, enflasyon, rekabet) hesaba katın
5. Ölçülebilir metrikler kullanın

Unutmayın ki, iş planı hazırlamak bir kerelik süreç değil. Pazar koşulları değiştikçe planınızı güncelleyin. Yatırımcı geri bildirimlerini dikkate alın ve sürekli geliştirin.

Başarılı girişimciler, sadece iyi fikir sahibi değil, aynı zamanda o fikirlerini hayata geçirecek sistematik yaklaşımı benimseyen kişiler. Bu rehber sizin için o sistematik yaklaşımın temelini oluşturuyor.

Faydalı Kaynaklar:

• KOSGEB Resmi Web Sitesi
• TÜBİTAK BIGG Programı
• Türkiye İstatistik Kurumu
• Invest in Turkey
• Startup Turkey

Bu rehberi uygulayarak hazırladığınız iş planı, hem yatırımcıları hem de kamu kurumlarını ikna edecek güçte olacak. Başarılar dileriz!